Co dziewczynka wiedzieć powinna? O czym powinna pamiętać jej mama?

Pierwsza miesiączka to ważny moment w życiu dziewczynki,  symbol budzącej się kobiecości,  jej pojawieniu towarzyszą różne uczucia, czasami duma, innym razem wstyd czy lęk.

Według zaleceń Polskiego Towarzystwa. Ginekologicznego, to właśnie pierwsza miesiączka jest tym momentem, kiedy powinna mieć miejsce
pierwsza rutynowa wizyta w Poradni Ginekologicznej dla Dziewcząt, zazwyczaj dzieje się to miedzy 12–15  rokiem życia. Celem tej konsultacji jest ocena przebiegu cyklu miesiączkowego i wdrożenie profilaktycznych szczepień przeciwko wirusowi HPV oraz edukacja na temat fizjologii żeńskiego układu rozrodczego, seksualności i antykoncepcji.

W ramach profilaktycznych wizyt czyli  bilansów zdrowia przeprowadzanych przez pediatrę lub lekarza rodzinnego  w poradni POZ te cele również są  realizowane.

Bilans 10 latki

Na bilansie w wieku 10 lat, lekarz  ocenia tempo i harmonię rozwoju fizycznego,  zwraca szczególną uwagę na dojrzewanie płciowe oceniając według  V stopniowej skali Turnera rozwój wtórnych cech płciowych czyli zewnętrznych cech dojrzewania płciowego takich jak rozwój piersi i owłosienia łonowego.

Fizjologicznie dziewczynki rozpoczynają dojrzewanie płciowe w 8.-10 roku życia. Kolejne etapy pokwitania to: powiększanie gruczołów piersiowych, brodawki przybierają ciemnoróżowe zabarwienie, pierś i brodawka są uniesione, czasami bolesne, pojawienie się owłosienia łonowego i pachowego. Charakterystyczny dla tego okresu jest także intensywny okres wzrastania zwany skokiem pokwitaniowym. 

To już na tej wizycie lekarz wyjaśnia dlaczego warto szczepić się przeciwko wirusowi HPV, gdyż zaleca się szczepienie dziewczynek w wieku 11-12 lat, 

Wirus HPV (Human Papillomavirus) to ludzki wirus brodawczaka. Wyróżnia się 150 typów HPV chorobotwórczych dla człowieka, wśród których typy 16 i 18 należą do wysoko onkogennych typów wirusa,  odpowiadających za zmiany przedrakowe szyjki macicy i raka szyjki macicy. Do zakażenia HPV dochodzi drogą płciową, najczęściej w początkowym okresie po rozpoczęciu aktywności seksualnej. 

Rak szyjki macicy jest więc chorobą o etiologii wirusowej. Rozwój raka zawsze poprzedza przewlekła  infekcją HPV.

W 2008 r niemiecki lekarz Harald zur Hausen otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za odkrycie wirusa brodawczaka ludzkiego jako przyczyny raka szyjki macicy.

Wirus brodawczaka ludzkiego

– składa się  z podwójnego DNA

– w środowisku wilgotnym pozostaje zakaźny przez wiele miesięcy

– transmisja następuje głównie drogą płciową.

Rak szyjki macicy jest bardzo rzadkim powikłaniem bardzo częstego zakażenia.

Drugi pod względem częstości nowotwór złośliwy wśród kobiet.

   Szczepionki przeciw HPV zawierają wirusopodobne cząstki otrzymane drogą rekombinacji genetycznej. Dostępne są trzy szczepionki przeciw HPV, 

2-walentana, 4-walentna i 9-walentna. Wszystkie chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa 16 i 18. Dodatkowo są przeznaczone do ochrony przed zmianami przednowotworowymi i nowotworami narządów płciowych (szyjki macicy, sromu, pochwy) i odbytu oraz brodawkami narządów płciowych. 

Szczepionki przeciw HPV są bezpieczne i dobrze tolerowane. Podano ponad 270 mln dawek szczepionki. Występuje niewiele działań niepożądanych, tj. ból w miejscu wstrzyknięcia, zaczerwienienie , świąd, obrzęk, zmęczenie, ból głowy i mięśni. 

Jako, że większość zakażeń wirusem HPV występuje u osób między 16 a 26 rokiem życia zaleca się szczepienie dziewczynek w wieku 11-12 lat, a także starszych dziewcząt i kobiet do ukończenia 26 r.ż., najlepiej przed inicjacją seksualną. W zależności od wieku, dla uzyskania pełnej odporności konieczne jest podanie 2 lub 3 dawek szczepionki.

Wiele samorządów w Polsce organizuje programy bezpłatnych szczepień przeciw HPV.

Bilans 13-14 latki

Na bilansie przeprowadzanym w wieku 13-14 lat lekarz również ocenia zewnętrzne cechy dojrzewania płciowego, pyta, dziewczynkę kiedy wystąpiła pierwsza miesiączka, czy miesiączki są regularne, co ile dni się pojawiają i jak długo trwają,  czy są obfite, skąpe, czy towarzyszy im ból.

 

Żeby pierwsza miesiączka zapisała się w pamięci młodej dziewczyny jako ważne i oczekiwane doświadczenie, warto by mama odpowiednio ją do tego przygotowała poprzez otwartą rozmowę na ten temat.

W takiej rozmowie z nastolatką pomocne będzie odświeżenie sobie wiedzy o anatomii narządów rodnych i cyklu miesiączkowym. Znajomość zachodzących w organizmie procesów fizjologicznych  oswaja to co nieznane, buduje poczucie pewności siebie i pozytywne nastawienie do swojego ciała. 

Szczera rozmowa matki z córką sprzyja  rozwijaniu bliskości i więzi między nimi. 

Tak przygotowane mama i córka będą mogły też więcej wynieść z wizyty u lekarza rodzinnego czy ginekologa.

O fizjologii żeńskiego układu rozrodczego słów kilka do wykorzystania przez mamę w rozmowie z córką.

Cykl miesiączkowy to określenie cyklicznych zmian zachodzących w organizmie kobiety, który ma na celu przygotowanie jej narządów rodnych do zapłodnienia. Znajduje się on pod kontrolą układu neuro-hormonalnego, działającego na bazie wzajemnych sprzężeń. Układ ten określany jest mianem osi podwzgórze-przysadka-jajniki. Przysadka mózgowa wydziela hormony FSH  (hormon folikulotropowy) i LH (hormon luteinizujacy, które regulują wzrost komórek jajowych oraz wydzielanie hormonów jajnikowych: estrogenu i progesteronu. Odpowiadają one za stworzenie w macicy warunków do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej

Cykl menstruacyjny zaczyna się od pierwszego dnia miesiączki,  dzieli się na:

  • Miesiączkę – trwa zazwyczaj od 3 do 5 dni. 
  • Fazę  pierwszą czyli folikularną
  • Owulację – trwa ok 24 godziny 
  • Fazę drugą czyli lutealną – trwa 14 dni 

Pierwsza faza, tzw. folikularna, jest okresem tuż po menstruacji. Podczas tej fazy następuje wzrost wydzielania  hormonow płciowych – estrogenow, które powodują dojrzewanie  pęcherzyków z komórkami jajowymi znajdujących się w jajnikach.. Kiedy dojrzały pęcherzyk pęka, następuje owulacja – komórka jajowa zostaje wystrzelona z pęcherzyka do jamy otrzewnej, skąd wyłapują ją strzępki jajowodu. 

Po owulacji zaczyna się druga faza cyklu miesiączkowego, tzw. faza lutealna. Pęcherzyk, z którego uwolniła się komórka jajowa produkuje progesteron, który  sprawia, że macica gotowa jest na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. Pod jego wpływem pęcherzyk staje się ciałkiem żółtym. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte zanika, progesteron przestaje być wydzielany, dochodzi do złuszczenia błony śluzowej macicy i jej obkurczenia powodując  po 14 dniach krwawienie. Cykl miesiączkowy rozpoczyna się od nowo.

Na te i wiele innych tematów związanych z okresem dojrzewania możesz też porozmawiać z położną.

Zapraszamy do kontaktu 

Udostępniając dzielisz się wiedzą

Zobacz też:

Aktualności

Jesteśmy Grantobiorcą w projekcie „e-usługi POZ”

Jesteśmy Grantobiorcą w projekcie pn.: „Wdrożenie e-usług w placówkach POZ i ich integracja z systemem e-zdrowia” („e-usługi POZ”), finansowanym z Funduszy Europejskich. Nasza placówka otrzymała

Aktualności

Dzień otwarty w Przychodni Zdrowa Rodzina

Planujesz powiększenie rodziny? Jesteś w ciąży? Karmisz piersią? Zapraszamy na dzień otwarty w Przychodni Zdrowa Rodzina  ul. Puszczyka 14. w sobotę 21.05.22 w godzinach 10-14.00. Oferujemy bezpłatne

Kontakt

Znajdź nas

Formularz kontaktowy