Siatki centylowe

Są podstawowym narzędziem do oceny rozwoju dziecka, ponieważ dostarczają informacji o dynamice tego procesu. W czasie każdego badania bilansowego dziecka lekarz pediatra ocenia za pomocą siatki centylowej jego wzrost i ciężar ciała, a także ciśnienie krwi. W siatkach tych, bowiem przedstawiona jest za pomocą wykresów tzw. centyli częstość występowania poszczególnych wartości wzrostu, ciężaru ciała i ciśnienia krwi w procentach w określonej populacji dziecięcej w zależności od płci i wieku. Obszar pomiędzy dwoma sąsiadującymi centylami nazywany jest kanałem centylowym. Lekarz nanosząc na siatki centylowe w pewnych odstępach czasu np. półrocznych wartości uzyskane z wykonanych pomiarów u dziecka można wykreślić linię krzywą przebiegająca przez 1 lub więcej kanałów centylowych i która odzwierciedla indywidualne tempo wzrastania. Centyl wskazuje na pozycję danego dziecka w populacji dzieci uporządkowanej według wartości cechy od 0 do 100. Jeśli np. wartość wzrostu dziecka znajduje się na poziomie 50 centyla, oznacza to, że w danym wieku metrykalnym połowa jego rówieśników jest od niego wyższych, a połowa niższych. Krzywe oznaczone jako 3 i 97 (lub 5 i 95) centyl stanowią granice normy. Zakres normy wąskiej obejmującej 50% populacji mieści się między 25 a 75 (lub 35-65) centylem, zaś szerokiej – między 10 a 90 (lub 15-85) i obejmuje ok. 80% populacji. Dzieci, których wartości danej cechy mieszczą się między 3 (5) a 10 centylem oraz między 90 a 97 (95) są z tzw. pogranicza normy i wymagają obserwacji oraz badań kontrolnych w celu wykluczenia ewentualnego procesu chorobowego, warunkującego potencjalne opóźnienie lub rzadziej przyspieszenie rozwoju. Dla oceny harmonii rozwoju porównuje się ze sobą centyle wzrostu i ciężaru ciała. Nie powinny się one różnić o więcej niż dwa kanały centylowe. Jeśli jest inaczej, to dziecko wymaga dokładniejszego zbadania, gdyż istnieje wówczas dysproporcja pomiędzy wzrostem i ciężarem ciała. Należy przy tym pamiętać, że siatki centylowe pokazują rozkład cechy w określonej populacji dzieci np. zamieszkującej dany region, więc dla dzieci z innego regionu kraju nie koniecznie taki rozkład jest zawsze wzorcowy.