Ospa wietrzna (łac. Varicella) zwana kiedyś wiatrówką, jest chorobą zakaźną o dużej zakaźności (około 95%). Wywołuje ją wirus Varicella-Zoster, który bardzo szybko i łatwo rozprzestrzenia się w otoczeniu. Prawdopodobieństwo zakażenia dotyczy osób w każdym wieku ale najczęściej chorują dzieci, szczególnie między 5 i 9 rokiem życia, choć zachorować mogą również dorośli. U niemowląt, które przeciw tej chorobie nie otrzymują przeciwciał od matki przebieg jest zazwyczaj cięższy. Narażone na niebezpieczeństwo są również kobiety w ciąży. Dzieci zarażają się zwykle zimą i wiosną, szczególnie w okresie od marca do maja.
Zakażenie odbywa się drogą kropelkową, z wykwitów a także może być przeniesione przez powietrze i pośrednio przez osoby kontaktujące się z chorym.
Do zakażenia dochodzi w ciągu 2 tygodni od kontaktu z chorym, który zaraża innych zwykle 2-3 dni przed wystąpieniem charakterystycznych wykwitów do momentu przyschnięcia ich w strupki.
Może wystąpić ogólne złe samopoczucie, podwyższenie temperatury, niepokój.
Charakterystyczne dla tej choroby są zmiany skórne.
Początkowo pojawiają się czerwone plamki, potem grudki które przekształcają się w pęcherzyki wypełnione płynem. Potem pęcherzyki przysychają i tworzą się strupki. Czasem gdy strupek odpadnie pozostaje niewielka blizna. Charakterystyczne dla ospy jest to, że zmiany na skórze występują w różnych stadiach i obok pęcherzyka mogą być i grudki i strupki. Zmiany są rozrzucone na skórze „jak gwiazdy na niebie”, występują na tułowiu, twarzy, kończynach, na skórze włosów, na śluzówkach. Wolne od zmian są zazwyczaj powierzchnie dłoni i podeszwowa część stóp. Zmianom towarzyszy świąd, więc trzeba dbać o to aby dziecko miało luźne ubranie, odwracać uwagę, żeby się nie drapało, kąpać pod prysznicem. Czasem podaje się leki uspokajające.
Czas trwania choroby jest różny ale zazwyczaj od 1 do 3 tygodni w zależności od ilości wykwitów i sprawności układu odpornościowego chorego. Chore dziecko przestaje zarażać inne dzieci lub dorosłych, którzy nie przebyli tej choroby w dzieciństwie, z chwilą przyschnięcia wszystkich wykwitów w strupki. Na ogół przebieg choroby jest łagodny, choć mogą pojawić się powikłania, najczęściej w postaci zakażeń bakteryjnych wykwitów, rzadziej zapalenie ucha, węzłów chłonnych czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
W czasie gorączki podaje się paracetamol. Nie zaleca się podawania ibuprofenu a w żadnym razie nie wolno podawać dzieciom aspiryny lub jej pochodnych ze względu na możliwość wystąpienia zespołu Rey a. Nie zaleca się stosowania na skórę maści lub tzw. papek, można natomiast w przypadku większych wykwitów smarować je gencjaną na wodzie. Można stosować również krótkie kąpiele z nadmanganianem potasu lub siemieniem lnianym. Osuszać skórę należy przez dotykanie a nie tarcie aby nie pękły pęcherze.
Osoby z zaburzeniami odporności powinny otrzymać lek przeciwwirusowy (Groprinosine, Heviran).
Jako profilaktykę przeciw ospie zaleca się szczepienie szczepionką (Varilrix) oraz unikanie kontaktów z chorym. Jeśli dziecko już skontaktowało się z zakażonym ospą dzieckiem, w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania można podać szczepionkę w ciągu 72 godzin od kontaktu.