Jedną z najczęstszych chorób zlokalizowanych w oku jest zapalenie spojówek. Może wystąpić już w pierwszych dniach życia. Najczęstszą przyczyną zapalenia spojówek są bakterie i choroby alergiczne. Rzadziej stwierdza się etiologię wirusową, zakażenie wywołane przez chlamydie lub pierwotniaki.

Zapalenie spojówek różni się w zależności od wieku.

Do zakażenia spojówek u noworodka dochodzi najczęściej przy porodzie w trakcie przejścia płodu przez drogi rodne matki. Czynnikiem etiologicznym są wówczas drobnoustroje wywołujące rzeżączkę, opryszczkę czy zakażenie chlamydią. Zapalenia spojówek u noworodków są niebezpieczne bo mogą powodować zmiany w rogówce takie jak zapalenie czy owrzodzenie rogówki a nawet skutkować pogorszeniem widzenia (czasami nawet do obuocznej ślepoty). Ropne zapalenie spojówek objawia się obrzękiem powiek, mniej lub bardziej nasiloną wydzieliną ropna, zazwyczaj zlepiającą powieki oraz przekrwienie spojówek. W zakażeniu wirusem opryszczki na powiekach pojawiają się pęcherzyki, obfita wydzielina surowicza, obrzęk i przekrwienie spojówek oraz zmiany w rogówce. U noworodka może również dojść do zakażenia bakteryjnego nie związanego z porodem. Bakterie przedostają się do worka spojówkowego z powiek, rąk czy po urazie. U 8% noworodków rozpoznaje się niedrożność przewodu nosowo-łzowego. Jego niedrożność sprawia, że łzy gromadzą się w worku łzowym. Prowadzi to do zakażenia bakteryjnego i wywołania ropnego zapalenia spojówek. W razie podejrzenia niedrożności przewodu nosowo-łzowego należy zgłosić się do lekarza okulisty, który udrażnia przewód. Objawami niedrożności przewodu nosowo-łzowego jest obfite ropienie oka, obrzęk powiek i niewielkie przekrwienie spojówek. W przypadku zakażenia bakteryjnego stosuje się miejscowo antybiotyk.

U dzieci starszych oprócz zapalenia na tle alergicznym najczęściej występuje bakteryjne zapalenie spojówek. Wywołują je zazwyczaj paciorkowce, gronkowce lub rzadziej Haemophilus influenzae czy inne bakterie. Zapalenie może mieć przebieg ostry lub przewlekły. Objawem wiodącym jest ropna wydzielina sklejająca brzegi powiek. Spojówki są przekrwione a powieki obrzęknięte. Stan zapalny trwa zwykle 5-7 dni. W leczenie stosuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania w kroplach. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania należy dbać o higienę skóry twarzy oraz często myć ręce.

Alergiczne zapalenie spojówek występuje bardzo często i jest wywołane różnymi alergenami takimi jak pyłki roślin, sierść zwierząt i inne. Zmiany oczne często towarzyszą innym chorobom alergicznym jak katar sienny, astma oskrzelowa i atopowe zapalenie skóry. Główne objawy to świąd skóry, wydzielina wodnista lub wodnisto-śluzowa i zaczerwienienie spojówek. Zmiany są zazwyczaj obustronne. Aby dokładniej określić rodzaj antygenu wykonuje się testy skórne. W leczeniu podstawowym elementem jest ograniczenie kontaktu z alergenami oraz stosowanie do worka spojówkowego leków przeciwalergicznych w postaci kropli. W niektórych przypadkach stosuje się doustne leki przeciwhistaminowe. Alergiczne zapalenie spojówek jest chorobą przewlekłą, przebiegającą z nawrotami.

Wirusowe zapalenie spojówek (adenowirusy) często przebiega pod postacią epidemii. Zakaźność jest duża. Wirus przenosi się na oczy i powieki przez dotykanie przedmiotów, na którym znajdują się wirusy. Objawia się obfitą, surowicza wydzieliną w oku, przekrwieniem spojówek, obrzękiem powiek i światłowstrętem. Nierzadko towarzyszą mu objawy infekcji dróg oddechowych. Zakaźność trwa zwykle przez 3 tygodnie. Należy izolować chore dziecko i dbać aby nie dotykało oczu. W leczeniu miejscowo stosuje się krople.